Kış mevsiminde anne babaların sıkça yaptıkları hata:
ÇOCUKLARA UYGULANAN YÜKSEK DOZ D VİTAMİNİ BÖBREK TAŞI NEDENİ OLABİLİYOR!
Anne babalar soğuk kış mevsiminde hastalanır kaygısıyla çocuklarını sokağa çıkarmaktan genellikle kaçınıyor. Ana kaynağı güneş ışığı olan D vitamini eksikliğini önlemek için de özellikle bu mevsimde çözümü gelişigüzel vitamin takviyesi uygulamakta buluyor. Ancak çocuklara D vitamini takviye ederken çok dikkatli olmak gerekiyor, çünkü fazla doz D vitamini başta böbrek taşı oluşumu olmak üzere birçok sağlık sorununa yol açabiliyor!
D vitamini vücutta kalsiyum dengesinin düzenlemek, kemik mineral yapısının oluşmasını sağlamak, büyüme-gelişmeye katkıda bulunmak ve bağışıklık sistemini güçlendirmek gibi son derece önemli bir işleve sahip. Bu önemli işlevlerinden dolayı D vitamini gereksinimi, hızlı büyüme dönemlerinde artıyor. Çünkü eksikliğinde çocuklarda büyüme ve gelişme etkilenebiliyor, ciddi bir metabolik kemik hastalığı olan raşitizm ortaya çıkabiliyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, çocuklara aşırı D vitamini takviyesi yapılmasının zararlı sonuçlar oluşturabileceğine dikkat çekerek, “Aileler, özellikle kış mevsiminde çocukları yeterince güneş ışığı alamadıkları için D vitamini takviyesine ihtiyaç duyuyor. Ancak D vitamini yağda eriyen ve depolanan bir vitamin olduğu için günlük gereksinimin üzerinde alındığında vücuttan kısa zamanda atılamıyor. Bunun sonucunda da başta böbrek taşı oluşumu olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.” uyarısında bulunuyor.
Gelişigüzel D vitamini takviyesi yapılmamalı
Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr Serap Semiz, birçok multivitamin preparatında idame dozda D vitamini bulunduğuna, ancak buna rağmen ailelerin hem multivitamin, hem de sadece D vitamini içeren preparatları birlikte kullanabildiğine dikkat çekerek şunları söylüyor: “Kimi zaman da aileler önerilen dozu yanlış uygulayabiliyor. Ayrıca diş çıkarma ve yürümede gecikme nedeniyle reçetesiz ya da reçeteli depo D vitaminleri gelişigüzel kullanılabiliyor, iştahsız veya büyüme geriliği olan çocuklara destek olsun diye aynı anda birçok vitamin preparatları verilebiliyor. Bunların yanı sıra gıda maddelerine ilave edilen D vitamini uygun miktarların üzerinde olabiliyor. İşte tüm bu etkenler nedeniyle çocukların vücudunda gereğinden fazla D vitamini depolanabiliyor. D vitamini yağda eriyen ve depolanan bir vitamin olduğu için, günlük gereksinimin üzerinde alındığında vücutta birikiyor. Bunun sonucunda da ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Bu yüzden D vitamini takviyesi hekim önerisi olmadan yapılmamalı.”
Böbrekler başta olmak üzere birçok sistem etkileniyor
Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, D vitamini çok yüksek dozda alındığında D vitamini zehirlenmesi gibi önemli bir tablo gelişebildiğini belirterek sözlerine şöyle devam ediyor: “Bunun sonucunda; iştahsızlık, bulantı, kusma, kabızlık, idrar miktarında artış ve vücutta sıvı kaybı oluşabiliyor. Kaslarda güçsüzlük, hipertansiyon ve aritmi, kalsiyumun yumuşak dokularda birikmesine bağlı ciltte kaşıntı gibi sorunlara yol açabiliyor. Bunların yanı sıra idrarla kalsiyum atılımı arttığı için böbrekte kalsiyum birikiyor ve bunun sonucunda böbreklerde taş oluşabiliyor, hatta bu sorun böbrek yetmezliğine bile neden olabiliyor.”
Çocuklar güneş ışınlarından mutlaka faydalanmalı
D vitamini başlıca UV ışınları aracılığıyla deride, ayrıca besinler yoluyla provitamin olarak alınarak karaciğerde sentezleniyor. Ülkemiz güneş açısından oldukça şanslı bir çoğrafyada olmasına rağmen D vitamini eksikliği yüzde 3,8-19 gibi yüksek bir oranda görülüyor. D vitamini eksikliğinin pek çok nedeni var: Güneş ışınlarından yeteri kadar yararlanamamak, D vitamininden zengin besinleri yetersiz tüketmek, annenin hamilelikte ve emzirme döneminde artan D vitamini gereksinimi karşılayamaması, yine annenin güneş ışınlarını yeteri kadar alamaması. Ayrıca alınan D vitaminin bağırsaklardan emilememesi, karaciğer hastalıklarında endojen D vitamini sentezlenememesi ve başta epilepsi ilaçları olmak üzere bazı ilaçların kullanılması da D vitamini eksikliğine yol açıyor.
Bu öneriler D vitamini eksikliğini önlüyor!
Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz, çocuklarda D vitamini eksikliğini önlemek için almanız gereken önlemleri şöyle sıralıyor:
• Çocuğunuzun süt, karaciğer, yağlı balık ve yumurta gibi D vitamininden zengin gıdalar, süt ve süt ürünleri, pekmez, susam, fındık, fıstık, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller gibi kalsiyumdan zengin gıdalar ile beslenmesini sağlayın.
• Hamileyseniz veya emziriyorsanız günlük 500-1000 IU D vitamini alın.
• Çocuğunuza 1 yaşına gelinceye dek günde 400 IU D vitaminini düzenli olarak verin.
• Güneş ışınları çıplak deriye direkt temas edecek şekilde, çocuğunuzun günde en az 15-20 dakika güneş banyosu yapmasını sağlayın.
• Güneş ışınlarından faydalanabilmesi için çocuğunuzu çok sıkı giydirmeyin.
• Kışın güneşini her zaman görmek mümkün olmadığı ve güneş ışınları yeryüzüne eğik geldiği için kış aylarında doktorunuzun önerdiği idame dozda D vitaminini uygulayın.
Çocuğunuzda D vitamini eksikliği var mı?
• Kafa kemiklerinin pinpon topu gibi çökmesi,
• Alın çıkıklığı, kafa şeklinde değişiklikler,
• Bıngıldak kapanmasında gecikme,
• Kaburgalarda ve göğüs kafesinde şekil bozuklukları,
• Uzun kemik uçlarında kadeh şeklinde genişlemeler,
• Yürümede gecikme,
• Yürümeye başlayan çocukta bacaklarda X ve O şeklinde eğrilmeler,
• Başta terleme ve saç dökülmesi,
• Enfeksiyonlara yatkınlık D vitamini eksikliğine işaret ediyor.