Alper Göknar, Ömer Tarhan Divarcı ve Caner Kılınç, depremi etkisi oluşmadan cep telefonlarıyla bildiren bir proje geliştirdiler. Alper Göknar, Almanya’da bir elektronik firmasının, Potsdam Üniversitesi ile birlikte geliştirdiği sensörleri Türkiye’ye getirerek, Marmara’nın çeşitli noktalarında kurdukları istasyonlardan aldıkları veriler sayesinde, 5 büyüklüğünün üzerinde olan depremleri, kullanıcılara 5-25 saniye öncesinden bildirilebildiklerini söyledi. Göknar, “Eğer sistemimiz Elazığ’da kurulu olsaydı, oradaki insanlara yaklaşık 15 saniyeye yakın bir erken uyarı sistemi alarmı verebilirdik. Kaç tane canın o anda kurtulabileceğini siz hesaplayın” dedi.
Projenin direkttörü endüstri ve sistem mühendisi Dr. Alper Göknar ve arkadaşlarının ortak paydası, 1999 depremi ve sonrasında ölüm ve yaşam arasındaki ince çizgide hayatlarını kaybedenlerin hikayelerini dinleyerek, sevdikleri ve Türkiye için bir şeyler yapma isteğiyle yola çıkmaları. Sistem kullanıcılarına, IOS ve Android işletim sisteminin bulunduğu cihazlara indirilebilen uygulama aracılığı ile, 5 büyüklüğünün üzerinde olan depremlerden 25 saniye öncesine kadar bildirebilmeyi hedefliyor.
İletişim için de alternatif olacak
Depremden, etkisi henüz size ulaşmadan kaç saniye önce haberdar olabileceğiniz ise, bulunduğunuz bölgenin depremin merkez üssüne olan uzaklığına göre değişiyor. Ayrıca kurdukları sistemin henüz devreye sokmadıkları bir diğer önemli özelliği ise, deprem anında ve sonrasında insanların birbirleriyle iletişim kurmasını imkansız hale getiren operatörlerden bağımsız, insanların sadece cep telefonları ile iletişimi devam ettirebilecek olmaları. Göknar ve arkadaşları, kendi imkanlarıyla 6 noktaya kurdukları istasyonların sayısını yüzlere hatta binlere çıkarmak için destek bekliyor.
Depremi saniyeler önce cep telefonu ile bildirecekler© Demirören Gazetecilik Depremi saniyeler önce cep telefonu ile bildirecekler
Göknar, projelerini anlatırken, “Uzun bir süre aslında deprem erken uyarı sistemlerinin 5-8 saniye civarında bir uyarıyı ancak verebileceği argümanını dinledik biz. Ama 2012 senesinde Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nde Prof. Dr. Honkura Yoshimori’nin bir çalışmasına denk geldik. O, İstanbul için bir erken uyarı sisteminin, bütün herkese ulaştığı takdirde ortalama 20-25 saniyelere çıkabileceğini söylüyordu. Böylece biz de araştırmalarımızı derinleştirdik. Yaptığımız şu aslında, bu kısmen doğru olduğu için sorgulanması gereken bir iddiaydı çünkü depremde etkilenecek olan nüfus 20-25 milyon civarında ve depremin merkez üssüne en yakın olan 3-4 milyonluk bir nüfus için bu 5-8 argümanı doğru olmasına rağmen, deprem merkezinden uzaklaştıkça bu süre artacaktır. 10, 20 hatta 25 saniyelere kadar çıkacak olan bir süredir bu.
Biz bu noktada Potsdam Üniversitesi’nde geliştirilen 6 tane sensörü Türkiye’ye getirdik. Gönüllü yazılımcı arkadaşlarımız ile bir araya geldik ve bir cep telefonu uygulaması ile beraber ayrıca evlerde, okullarda, hastanelerde ve birçok fabrikada kullanılabilecek olan bir cihaz da geliştirdik. Bununla da amacımız hem uç noktada insanlara bu erken uyarı sistemini ulaştırmak hem de gayrisafi milli hasılanın yüzde 65’nin döndüğü bir ekonomi olan Marmara’da, fabrikalara güvenli bir duruş sergileyebilecekleri süreyi en ekonomik şekilde sağlayacak bir cihaz da geliştirmek. Cihazın prototipini en kısa zamanda uygulamaya sokmak istiyoruz. Şu anda 6 tane olan bu istasyon sayısını hızlı bir şekilde aslında 100’ler seviyesine çıkarmamız gerekiyor. Amacımız hızlı bir şekilde bu kaynaklara erişip, bu yapıyı kurabilmek. Bunun için bütün Marmara’yı aslında uçtan uca çevirmemiz gerekiyor. 6 haftalık süre içerisinde bu bütün altyapıyı kurup işler hale getirebiliriz” dedi.